بيان مسأله
در مطالعات علمي، ميزان كجرفتاري ها و آسيب هاي اجتماعي با شاخص هاي متعددي مثل، شاخص هاي فرهنگي، خانوادگي، اقتصادي مقايسه شده است و به اين نتيجه رسيده اند كه آسيب هاي اجتماعي باستثناء خودكشي تنها با بحران هاي اقتصادي رابطه نداشته و جريان زندگي ماشيني و بهزيستي و تعارض هنجارها در پيدايش كج رفتاري ها و بيماري هاي اجتماعي تاثير بيشتري داشته است.
مسائل اجتماعي مثل بيكاري، تراكم جمعيت، محل زندگي نامناست، عدم مراقبت هاي بهداشتي مشكلات آموزشي، بزهكاري جوانان، اختلافات رواني، تعارضات اخلاقي، هزينه جنگ ها وتخريب آنها هر يك زمينه مساعدي براي ناسازگاري هاي اجتماعي است.
در عصر جديد، با پيشرفت تكنولوژي توجه به ارزش هاي مادي و بي توجهي نسبت به امور معنوي، اخلاقي، اعتقادي و اختلاف بين دو نسل (والدين و فرزندان) بيشتر مي شود. در نتيجه تعاملات و روابط انساني در خانواده و سپس در جامعه، خدشه وارد مي‌شود. پرورش محيط نامساعد، به بيكاري و ولگردي افراد كمك مي‌كند و ولگردي نيز به نوبه خود به ازدياد ارتكاب جرايم منجر مي شود.
دوران نوجواني، دوره بحراني است كه فرد باغليان احساسات و تغيير حالت هاي آني روبروست، معمولا داراي خلقي سركش است در زمينه تغيير عقايد و ايدئولوژي كنجكاوي به خرج مي دهد و انتظاراتش از زندگي بيشتر مي شود. نوجوان معمولا بدنبال استقلال فكري است و سعي مي‌كند خود را با معيارهاي جديد و دلخواهش هماهنگ سازد و به همين خاطر با اولياء مدرسه و والدين خودش، اختلاف عقيده پيدا مي‌كند.
معمولا والدين خواستار ارزش هاي سنتي هستند ولي نوجوانان پذيراي اين ارزش ها نيستد و معيارهاي جديد فرهنگي را بيشتر مي پسندند. جوانان استقلال فكري و استقلال در تصميم گيري را حق مسلم خود مي دانند، در حالي كه والدين فرزندان و نوجوانان خود را به عنوان كودكاني فرض مي كنند كه قدرت تصميم گيري درست را ندارند. با عميق شدن اين اختلافات رابطه عاطفي نيز تحت تاثير قرار مي گيرد و نوجوان احساس خلا وتهي بودن مي‌كند و فضاي منزل و مدرسه را براي خود غير قابل تحمل مي داند و چون در اين دوره قدرت خطرپذيري فرد فوق العاده بالاست، ممكن است براي اثبات حقانيت خود، دست به كارهاي مخاطره آميز بزند و محيط خانواده را ترك كند.
اهميت ضرورت پژوهشي
در هر جامعه براي شناخت چگونگي ماهيت كجروي، ابتدا بايد اطلاعاتي در مورد آن جامعه و هنجارهاي فرهنگيش، يعني آنچه كه به وسيله خود مردم خلق شده و از آن پيروي مي كنند داشته باشيم (همان منبع).
تحقيق حاضر در صدد است با جمع آوري اطلاعات، پيرامون علل بروز مشكل فرار دختران از خانه راهگشاي اقدامات موثر در زمينه پيشگيري و درمان مشكل مذكور باشد.
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه 1
بيان مساله 3
اهميت و ضرورت پژوهشي 4
اهداف تحقيق 7
متغيرهاي تحقيق 7
فرضيه هاي پژوهش 8
تعاريف عملياتي متغيرها 8
فصل دوم ادبيات و پيشينه پژوهش
تعريف فرار 10
عوامل موثر بر فرار 11
اقسام فرار 12
نظريه هاي مختلف شناخت رفتار 14
فرار از نظر روانكاوي 15
نظريه رواني تربيتي 15
نظر بيولوژيكي 15
فرار از نظر روانشناختي 15
فرار از نظر جرم شناسي 16
وضعيت فرهنگي خانواده 17
روابط عاطفي خانواده 20
چگونگي ارتباط و بهداشت رواني نوجوانان 22
ويژگي هاي شخصيتي نوجوانان 28
تاثير مدرسه بر بهداشت رواني دانش آموز 38
كثرت اولاد 48
سطح تحصيلات والدين 51
مهاجرت 53
روابط دختر و پسر 54
رشد هويت جنسي 61
تحقيقات انجام شده 65
فصل سوم(روش تحقيق)
طرح تحقيق 85
جامعه آماري 86
روش آماري 86
ابزار تحقيق 86
اعتبار و روايي پرسشنامه 87
چگونگي اجراي آزمون 88
فصل چهارم
مقدمه 89
جداول و نمودارها
الف ويژگيهاي توصيفي دختران 90
ب) يافته هاي 125
فصل پنجم
تبيين آماري يافته هاي 146
بحث و نتيجه گيري 153
مشكلات و محدوديتهاي تحقيق 154
پيشنهادات 155
منابع فارسي 157
منابع انگليسي 161
مقدمه :
همه مي خواهند جواناني برومند و شايسته داشته باشند كه به آنها افتخار كنند جهت حركت دين و مذهب ، اخلاق ، روانشناسي و ساير علوم در حيطه ارتباطات و اخلاقيات و سنن و آداب و رسوم اجتماعي و ديدگاه كلي حاكم بر خانواده نيز در همين راستا و براي نيل به اين مقصود است اما متاسفانه مي بينيم كه همه اين تلاشها و كوششها براي برآوردن اين خواست و آرزو كافي نيست . آمار وحشتناك زندانيان ، افزايش اعتياد و جرم و بزهكاري ، افزايش باندهاي فساد ، فرار دختران از خانه ، روابط نا مشروع و لجام گسيخته بين نسلهاي جوان همه و همه شاهد اين مدعا است .
خانواده ، اولياي مدرسه ، مربيان تربيتي ، سخنوران مذهبي ، مشاوران مدارس همه دست اندركار تربيت نسل جديد هستند اما ظاهراً تربيت است و نتايج برعكس مي دهد . دين ستيزه خزنده در سطح مدارس ، نتيجه تعبير خاص و تحميل گرايانه از دين و توسل به خشونت و زور در امور پرورشي است . به اين مسائل بايد فرزند سالاري ، از بين رفتن ارزش كار و تحريف معناي آن ، ساعات زياد بيكاري نسل جوان و زياده خواهي و رايگان خواهي و مطالبت زياده از حد بعضي از جوانان و بسياري مسائل ديگر فرهنگي و اجتماعي را افزود .
پدري كه تمام ساعات روز را خارج از منزل است ، مادري كه تند خو و عصبي مزاج است نمي تواند با نوجوان و جوان خود ارتباط دوستانه متقابلي داشته باشد . فرزندان همواره نيازمند محبت هستند و بسياري از خودكشي ها ، فرار از خانه ها ، تظاهر به بيماريها و به منظور جلب محبت خانواده صورت مي گيرد به خصوص در مورد مادران كه مظهر مهر الهي و محبت و عشق و صفا در خانواده هستند .
مادري كه دائم با گله و شكايت محيط خانه را بر مي آشوبد با سخن چيني بين اعضاء خانواده و پدر ، رابطه بين آنها را به هم مي زند و غم و غصه و افسردگي فرزندانش را به عنوان يك زنگ خطر نمي بيند و درك نمي كند نمي تواند يك مادر كامل باشد .
كادر فهميده و خردمند از رنج و محروميت هاي زندگي خود براي فرزند سخن نمي گويد و از زندگي يك تصور سياه و زشت نمي سازد بلكه او را با خوبيها و اميدها آشنا كرده به لطف و محبت خدا اميدوار و او را در مسير رشد و تكامل به سوي يك آينده زيبا قرار مي دهد ، سن بلوغ ، سن زندگي طوفاني است.
فهرست مطالب
فهرست صفحه
مقدمه ……………………………………………………………….. 1
فصل اول نوجوانان
مبحث اول : تعريف نوجوانان …………………………………………….. 5
مبحث دوم : تحليل كارشناسي ……………………………………………. 10
فصل دوم : خانواده
مبحث اول : اهميت خانواده ……………………………………………… 13
مبحث دوم : ضرورت بازسازي نهادهاي اجتماعي ………………………… 23
مبحث سوم : آمار به دست آمده ………………………………………….. 29
فصل سوم : علل فرار نوجوانان
مبحث اول : عوامل موثر در فرار …………………………………………. 31
مبحث دوم : فقر …………………………………………………………… 37
مبحث سوم : طلاق ………………………………………………………… 44
مبحث چهارم : اختلافات خانوادگي ………………………………………… 48
فصل چهارم : تحليل بزهكاري
مبحث اول : عوامل بزهكاري اطفال ……………………………………… 51
مبحث دوم : كانون اصلاح و تربيت ………………………………………. 55
مبحث سوم : سياست هاي قضايي در خصوص نوجوانان …………………. 57
مبحث چهارم : فرار از خانه به تنهايي جرم نيست …………………………… 64
فصل پنجم : نتيجه
مبحث اول : راه چاره كدام است ؟……………………………………… 66
فهرست منابع ……………………………………………………………… 67
مقدمه :
همه مي خواهند جواناني برومند و شايسته داشته باشند كه به آنها افتخار كنند جهت حركت دين و مذهب ، اخلاق ، روانشناسي و ساير علوم در حيطه ارتباطات و اخلاقيات و سنن و آداب و رسوم اجتماعي و ديدگاه كلي حاكم بر خانواده نيز در همين راستا و براي نيل به اين مقصود است اما متاسفانه مي بينيم كه همه اين تلاشها و كوششها براي برآوردن اين خواست و آرزو كافي نيست . آمار وحشتناك زندانيان ، افزايش اعتياد و جرم و بزهكاري ، افزايش باندهاي فساد ، فرار دختران از خانه ، روابط نا مشروع و لجام گسيخته بين نسلهاي جوان همه و همه شاهد اين مدعا است .
خانواده ، اولياي مدرسه ، مربيان تربيتي ، سخنوران مذهبي ، مشاوران مدارس همه دست اندركار تربيت نسل جديد هستند اما ظاهراً تربيت است و نتايج برعكس مي دهد . دين ستيزه خزنده در سطح مدارس ، نتيجه تعبير خاص و تحميل گرايانه از دين و توسل به خشونت و زور در امور پرورشي است . به اين مسائل بايد فرزند سالاري ، از بين رفتن ارزش كار و تحريف معناي آن ، ساعات زياد بيكاري نسل جوان و زياده خواهي و رايگان خواهي و مطالبت زياده از حد بعضي از جوانان و بسياري مسائل ديگر فرهنگي و اجتماعي را افزود .
پدري كه تمام ساعات روز را خارج از منزل است ، مادري كه تند خو و عصبي مزاج است نمي تواند با نوجوان و جوان خود ارتباط دوستانه متقابلي داشته باشد . فرزندان همواره نيازمند محبت هستند و بسياري از خودكشي ها ، فرار از خانه ها ، تظاهر به بيماريها و به منظور جلب محبت خانواده صورت مي گيرد به خصوص در مورد مادران كه مظهر مهر الهي و محبت و عشق و صفا در خانواده هستند .
مادري كه دائم با گله و شكايت محيط خانه را بر مي آشوبد با سخن چيني بين اعضاء خانواده و پدر ، رابطه بين آنها را به هم مي زند و غم و غصه و افسردگي فرزندانش را به عنوان يك زنگ خطر نمي بيند و درك نمي كند نمي تواند يك مادر كامل باشد .
كادر فهميده و خردمند از رنج و محروميت هاي زندگي خود براي فرزند سخن نمي گويد و از زندگي يك تصور سياه و زشت نمي سازد بلكه او را با خوبيها و اميدها آشنا كرده به لطف و محبت خدا اميدوار و او را در مسير رشد و تكامل به سوي يك آينده زيبا قرار مي دهد ، سن بلوغ ، سن زندگي طوفاني است.
فهرست مطالب
فهرست صفحه
مقدمه ……………………………………………………………….. 1
فصل اول نوجوانان
مبحث اول : تعريف نوجوانان …………………………………………….. 5
مبحث دوم : تحليل كارشناسي ……………………………………………. 10
فصل دوم : خانواده
مبحث اول : اهميت خانواده ……………………………………………… 13
مبحث دوم : ضرورت بازسازي نهادهاي اجتماعي ………………………… 23
مبحث سوم : آمار به دست آمده ………………………………………….. 29
فصل سوم : علل فرار نوجوانان
مبحث اول : عوامل موثر در فرار …………………………………………. 31
مبحث دوم : فقر …………………………………………………………… 37
مبحث سوم : طلاق ………………………………………………………… 44
مبحث چهارم : اختلافات خانوادگي ………………………………………… 48
فصل چهارم : تحليل بزهكاري
مبحث اول : عوامل بزهكاري اطفال ……………………………………… 51
مبحث دوم : كانون اصلاح و تربيت ………………………………………. 55
مبحث سوم : سياست هاي قضايي در خصوص نوجوانان …………………. 57
مبحث چهارم : فرار از خانه به تنهايي جرم نيست …………………………… 64
فصل پنجم : نتيجه
مبحث اول : راه چاره كدام است ؟……………………………………… 66
فهرست منابع ……………………………………………………………… 67
مقدمه :
همه روزه شاهد درج عكسهايي از كودكان و نوجوانان در جرايد رسمي كشور هستيم كه بدون اطلاع والدين، خانه و كاشانة خود را ترك نموده و به ديگر سخن اقدام به فرار از خانه نموده‌اند و چشمان مضطرب خانواده‌اي را بي‌صبرانه در انتظار بازگشت خويش به دور انداخته‌اند. البته اين تنها بخش كوچكي از جامعه آشنا با مطبوعات را شامل شده كه دسترسي به جرايد داشته و با درج آگهي در آن، ملتمسانه مردم را در يافتن فرزند خويش به استمداد طلبيده‌اند در صورتيكه بسياري از خانواده‌هاي بحران زده آشنايي چنداني با جرايد نداشته تا بنابر دلايلي! «بالاخص در ترس از آبرو» از درج آگهي در مطبوعات خودداري نموده‌اند. بعلاوه هيچ آمار دقيقي از تعداد فراريان از منزل در ايران وجود ندارد و مسئولين اداره آگاهي نيز از ارئه آمار به دلايل مختلف طفره رفته‌اند. همچنين مشخص نيست از ميان فراريان نوجوانان، چه تعدادي دوباره پس از برخورد با مشكلات خود به منزل مراجعت مي‌كنند؟ يا آنكه بوسيلة نيروهاي انتظامي دستگير شده و به والدين تحويل مي‌گردند؟ يا با در پيش گرفتن كاري شرافتمندانه مستقل از والدين خانواده به زندگي خود ادامه مي‌دهند؟ وتعداد زيادي نيز پس از ارتكاب جرمي دستگير شده و پس از تشكيل پرونده تحويل كانون اصلاح و تربيت گرديده تا اقدامات تعليمي و تربيتي لازم در مورد آنان صورت گيرد و اين تنها قسمتي است كه در صورت همكاري مقامات زيربط در آگاهي آمار دقيقي دارد كه متأسفانه ارائه نگرديده است.
فصل اول :كليات تحقيق
اهميت مسأله:
در تحقيقي كه در سال 1365 بوسيلة انجمن اولياء و مربيان در مورد علل انحرافات، اخلاقي و فرار دختران انجام گرفته است متوسط سن فرار 16 سال مي‌باشد. دلايلي چون: اختلافات شديد خانوادگي، عاشق شدن، داشتن رابطة نامشروع و ترس از برملا شدن آن، داشتن نامادري، ناپدري و بدرفتاري والدين را براي فرار آنها ذكر نموده‌اند. «فراهاني، 1365» بنابر گزارش سازمان بهداشت جهاني، يكصد ميليون كودك و نوجوان در جهان وجود دارد كه در كوچه‌ها و خيابانها زندگي مي‌كنند و در برابر مواد مخدر و خشونتهاي جسمي آسيب پذيرند. موضوع مهم در اين فرارها يافتن پاسخ براي سئوالات زير است:
1 . نوجوانان چرا خانه‌هاي خود را ترك مي‌كنند؟
2 . نوجوانان در مدتي كه خانه را ترك مي‌كنند كجا بسر مي‌برند؟
3 . اوقات خود را چگونه و با چه كساني سپري مي‌كنند؟
4 . هزينه‌هاي زندگي خود را از چه محلي تأمين مي‌كنند؟
گروه فراريان دختران از خانه و كاشانه رقم عمده‌اي را تشكيل مي‌دهند. آنها به هر علتي از خانه فرار كرده باشند امروزه در وضعيتي قابل مطالعه بسر مي‌برند. اختلافات خانوادگي، وضع مدرسه و تحصيل، روابط بين دوستان و اطرافيان همه مسائلي هستند كه ممكن است به امنيت، استقلال و شخصيت نوجوانان لطمه بزنند و آنها را دچار نگراني كنند و در اين موارد است كه ما بايد آنها را درك كنيم و به آنها كمك كنيم تا بتوانند استقلال و امنيت از دست رفتة خود را باز يابند. اين كار ارزش آن را دارد كه قبلاً مورد توجه قرار گيرد و از آن پيشگيري گردد.
فهرست عناوين
عنوان شماره صفحه
مقدمه 1
فصل اول: كليات تحقيق 2
اهميت مسئله 2
تعريف علمي واژه‌ها 3
نوجواني 3
كجروي يا انحراف 4
فصل دوم: فرار دختران از خانه 5
مقام زن در جهان‌بيني اسلامي 5
فرار دختران 6
نقش عوامل اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و خانوادگي در انحراف 8
نقش مسائل اجتماعي در انحراف 8
تراكم جمعيت 9
محل سكونت 9
مناطق جرم‌خيز 10
مهاجرت 11
ماهيت زندگي شهري 11
دوستان و رفقا 12
تأثير عوامل فرهنگي بر انحراف 12
تأثير عوامل اقتصادي بر انحراف 13
خانواده و انحراف 14
خشونت والدين و اثرات آن 15
فساد و آلودگي والدين 16
فصل سوم: علل فرار 18
چه كساني از خانه فرار مي‌كنند؟ 18
شرايط عمومي افراد فراري 19
از نظر خانوادگي 20
از نظر اجتماعي 20
اقسام فرار 22
علل فرار 23
فقدان يكي يا هر دو والدين 23
جدايي و طلاق 24
وجود ناپدري يا نامادري 27
فقر عاطفي 27
شكست تحصيلي و نگراني از سرزنش يا تنبيه والدين 29
سخت‌گيري و وجود شرايط تنبيه 30
تمايل به ديدن نقاط ديدني 32
فصل چهارم: نحوة ارائة خدمات به دختران فراري 33
نحوة ارائة خدمات در ايران به افرادي كه از خانه فرار مي‌كنند 33
مركز بازپروري زنان و دختران آسيب‌ديدة اجتماعي 33
خانة سلامت 34
اهداف 35
شرايط پذيرش 36
نحوة پذيرش 36
كميتة امور آسيب‌ديدگان اجتماعي استان 37
شرايط و مراحل ترخيص و تحويل به خانواده يا بستگان 38
شرايط و مراحل زندگي مستقل 39
شرايط ترخيص از طريق ازدواج 40
شرايط ترخيص از طريق ادامة تحصيل 41
فصل پنجم: بحث و نتيجه‌گيري 42
توصيه و پيشنهادات براي مسئولين 42
چند توصيه به والدين 44
نتايج پژوهش‌هايي كه در خصوص دختران انجام شده است 47
منابع 54
